Pieken opvangen, wachtlijsten wegwerken, iemand tijdelijk vervangen… Er zijn redenen genoeg om werkkrachten flexibel te willen inzetten. En ook aan de zijde van verpleegkundigen groeit de vraag, omwille van de thuissituatie, persoonlijke ambities of de levensstijl. De crux? In de praktijk is flexibel simpelweg niet flexibel genoeg. Precies daar wil het nieuwe, coöperatieve businessmodel van Zorg met Zorg verandering in brengen.
Voor de achtergrond: de mede-bezieler van dit concept, professor Jan Vande Moortel, was meer dan 35 jaar advocaat, gespecialiseerd in familierecht en gezondheidsrecht. Verder is hij nog steeds docent nationale en internationale beleidsontwikkelingen in de gezondheidszorg. “De reden dat ik dit (in avondopleidingen) blijf doen? Omdat ik veel input krijg van studenten. Meestal mensen die in het werkveld staan en de hiaten en ongenoegens kennen.”
“Ja, we willen de 38-urenweek overhoopgooien, maar we willen ook dat de arbeidsomstandigheden optimaal blijven.”
Jan vande moortel
Het is ook uit gesprekken met studenten, voornamelijk verpleeg- en vroedkundigen, dat Jan Vande Moortel afleidt hoe moeilijk het soms is om werk- en thuissituatie op elkaar te laten aansluiten. “Neem gescheiden gezinnen. Steeds vaker kiest men 50/50 co-ouderschap. Dat is lastig te combineren met werk. Bovendien zit men in de week dat men de kinderen niet ziet vaak minder goed in zijn vel. Minder werken in de week dat men de kinderen heeft en (veel) meer in de week erop, is niet alleen praktischer, maar zorgt ook voor de nodige afleiding. Alleen kan dat in ons huidige systeem niet. De structuren zijn daar niet op aangepast en voor een ziekenhuis is dat moeilijk organiseerbaar. Een ander voorbeeld zijn jonge koppels zonder kinderen. Die willen graag extra werken en meer verdienen, om te kunnen bouwen, een huis te kopen of voor leuke dingen. Veel jongvolwassenen schrijven zich dan in bij een interimkantoor, soms naast hun deeltijdscontract in de zorg. Dan moet je echter heel hard opletten met voorafbetalingen. Vaak wordt er te weinig ingehouden en krijgt de persoon op het einde van het fiscaal jaar de rekening gepresenteerd.”
“Eigen aan een coöperatieve vennootschap is ook dat aandeelhouders makkelijk kunnen in- en uittreden. En in plaats van vennoten een sociaal of economisch voordeel uit te keren, wordt een eventueel surplus opnieuw geïnvesteerd.”
Nieuw, coöperatief model
Hoog tijd dus voor een systeem dat beter is aangepast aan de huidige maatschappelijke noden. “Zorg met Zorg is niet zomaar een concept, maar een beweging, met daaronder een coöperatieve vennootschap (CV) en aantal initiatieven die het label mogen dragen”, legt Jan Vande Moortel uit. Zorg met Zorg streeft geen winst na, maar heeft een sociale insteek. Het doel is aan de noden van de coöperanten voldoen. “In het geval van Zorg met Zorg zijn dat dus flexibelere samenwerkingsverbanden tussen zorginstellingen (ziekenhuizen en woonzorgcentra) en zorgverstrekkers die vrijgesteld zijn van BTW (in eerste instantie verpleegkundigen).”
“Eigen aan een coöperatieve vennootschap is ook dat aandeelhouders makkelijk kunnen in- en uittreden”, vervolgt hij. “En in plaats van vennoten een sociaal of economisch voordeel uit te keren, wordt een eventueel surplus opnieuw geïnvesteerd. Zorg met Zorg biedt verpleegkundigen bovendien een volledige sociale bescherming. Dus ja, we willen de 38-urenweek overhoopgooien, maar we willen ook dat de arbeidsomstandigheden optimaal blijven. Sociaal overleg met vakbonden blijft belangrijk.”
Een perfecte match
De concrete uitwerking? Daar is hard aan gewerkt. Centraal staat een applicatie die vraag en aanbod automatisch matcht. De app werkt op gelijk welk device.
Verpleegkundigen loggen in en geven aan wanneer ze wel en niet beschikbaar zijn, voor welke dienst, in welke regio, eventueel welk ziekenhuis… Op voorhand hebben ze reeds een intern reglement ondertekend en hun kwalificaties opgegeven, in de brede zin van het woord, bijvoorbeeld ook of ze in een bepaald ziekenhuis de cursus brandpreventie reeds hebben gevolgd.
Zorginstellingen loggen in via de website of applicatie en geven in dat ze iemand nodig hebben: vereiste kwalificatie, welke dienst, wanneer, hoeveel uren… Vervolgens vertrekt de opdracht naar alle beschikbare verpleegkundigen. Dit gebeurt volledig automatisch in verschillende ronden, volgens een beslissingsmatrix die de computer zelf gaat bepalen. Er zijn geen extra handelingen voor vereist.
Administratie- en tijdbesparend
Ook het hele administratieve luik verloopt automatisch. “Het aanbieden in rondes betekent tevens dat een opdracht kan worden uitgesplitst. Stel dat het ziekenhuis iemand nodig heeft van 10 tot 18 uur, maar niemand die volledige periode beschikbaar is, dan kan het zijn dat twee personen samen de opdracht toch kunnen uitvoeren.”
Krijgt een verpleegkundige een opdracht binnen, dan kan hij of zij in een klik bevestigen. “Zodra ze een opdracht aanvaarden, ontstaat een contract. De enige administratie die we vragen, is feedback van het ziekenhuis met een cijfer van 1 tot 4. Verpleegkundigen mogen van hun kant met verbetervoorstellen komen. Op basis van deze twee zaken komen we tot een betere kwaliteit.”
De voordelen van dit systeem voor zowel vennoten als coöperanten zijn legio, aldus Vande Moortel. “Voor de ziekenhuizen betekent het ook dat ze gespecialiseerde verpleegkundigen makkelijk in zusterziekenhuizen kunnen laten werken. Een tweede is dat ze tekorten op bepaald diensten snel en efficiënt kunnen invullen.”
Bescherming verpleegkundigen
Zoal Jan Vande Moortel al zei, staan optimale arbeidsomstandigheden centraal. “Daarom hebben we een aantal voordelen in het model vervat. Zo is er een gewaarborgd inkomen aan honderd procent na veertien dagen. Gebeurt er iets ernstigs, dan valt die persoon na de eerste maand niet terug op slechts zestig procent, wat velen snel in de financiële problemen brengt – afbetalingen voor een lening of de huur lopen immers gewoon door. Verder voorzien we een BA-verzekering met begunstigingsclausule. Ook zullen we steeds voldoende voorafbetalingen doen. De bedoeling is dat coöperanten nooit moeten bijbetalen, integendeel. Idem voor de sociale zekerheid. Hier nemen we geen risico’s in.”
